Nie ulega wątpliwości, że obecnie żyjemy i prowadzimy działalność gospodarczą w burzliwym i niepewnym otoczeniu, co powinno skłaniać przedsiębiorców do działań ograniczających przyszłe ryzyko biznesowe.
Jednakże obserwując rzeczywistość możemy dostrzec dosyć dużą grupę przedsiębiorców, prowadzących działalność w formie spółki cywilnej. Można odnieść wrażenie, że nie dostrzegają ryzyka związanego z tą właśnie formą prawną prowadzenia działalności. Na pierwszy plan bowiem wychodzi nieograniczona odpowiedzialność całym majątkiem wspólników za zobowiązania spółki.
Dlatego też można uznać, że przekształcenie w spółkę komandytową będzie względnie prostym sposobem na zapobieżenie odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki, z zachowaniem korzystnego opodatkowania wspólników oraz innych korzyści dotyczących spółki osobowej.
Czym charakteryzuje się zatem spółka cywilna? Wedle Kodeksu cywilnego jest to stosunek prawny powstały na podstawie umowy, przez którą strony zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego. Dlatego też, wbrew temu co mogłoby się wydawać, nie jest podmiotem prawa cywilnego. Jest tylko „stosunkiem zobowiązaniowym”. Przejawia się to między innymi tym, że stroną zawieranych umów są wszyscy wspólnicy a nie spółka cywilna, pełną odpowiedzialność za zobowiązania ponoszą wspólnicy a nie spółka cywilna, majątek spółki cywilnej jest majątkiem wspólnym wspólników a nie spółki cywilnej, stroną postępowań sądowych są wszyscy wspólnicy, a nie spółka cywilna. Wszystkie te cechy spółki cywilnej powodują, iż w miarę rozwoju i skali prowadzonej działalności, rzeczona forma prawna wydaje się nie do przyjęcia.
Dlaczego zatem alternatywą staje się spółka komandytowa? Jest ku temu wiele powodów, zobaczmy więc te najistotniejsze. Na początek krótki opis spółki komandytowej: jest to spółka osobowa, w której występują dwa rodzaje wspólników, tj. komandytariusz i komplementariusz. Komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki ani jej reprezentowania a jego odpowiedzialność jest ograniczona do wysokości sumy komandytowej, która jest określona w umowie spółki na dowolnym poziomie. Komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki oraz jej reprezentowania na zewnątrz. Komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem.
Warto podnieść tutaj kwestię ograniczenia odpowiedzialności komplementariusza poprzez włączenie do tego celu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, specjalnie w tym celu utworzonej. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jak wiadomo, odpowiada za zobowiązania wyłącznie swoim majątkiem, co prowadzi docelowo do zabezpieczenia prywatnego majątku wszystkich dotychczasowych wspólników spółki cywilnej.
Patrząc także pod kątem obciążenia podatkiem dochodowym można stwierdzić, że spółka komandytowa pozwala na korzystne, tj. jednokrotne opodatkowanie osiągniętego dochodu, z możliwością wybrania „podatku liniowego”. W przeciwieństwie do spółek kapitałowych dochód wypracowany przez spółkę osobową podlega opodatkowaniu na poziomie jej wspólników, w proporcji do udziału w zysku, a nie na poziomie spółki.
Dodatkową zaletą tego typu przekształcenia jest stosunkowo prosta procedura jego przeprowadzania. Kodeks spółek handlowych w art. 582 stanowi o możliwości uproszczenia procedury przekształcenia spółki cywilnej w inną spółkę osobową w sytuacji, gdy wszyscy wspólnicy prowadzili sprawy spółki.
Kolejny argument świadczący za podjęciem decyzji o przekształceniu spółki cywilnej w spółkę komandytową wiąże się z pełną sukcesją praw i obowiązków, w tym przede wszystkim w sferze cywilnej oraz podatkowej. Kodeks spółek handlowych stanowi, że spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki stanowiące dotąd majątek wspólny wspólników spółki cywilnej. W związku z powyższym spółka komandytowa pozostaje podmiotem zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce cywilnej, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. Zgodnie z Ordynacją podatkową osobowa spółka handlowa powstała w wyniku przekształcenia spółki niemającej osobowości prawnej, wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa podatkowego prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Na spółkę komandytową przechodzą zatem dotychczasowy numer NIP i REGON spółki cywilnej, nadwyżka VAT, inne nadpłaty i zaległości podatkowe itd.
Opisana powyżej sukcesja na gruncie cywilnym, jak i podatkowym powoduje, że nie jest konieczne, często bardzo uciążliwe i pracochłonne, przenoszenie poszczególnych obowiązków i uprawnień jednego podmiotu na drugi, jak na przykład w sytuacji wniesienia przedsiębiorstwa do spółki jako aportu. Płynne wstąpienie spółki komandytowej w sytuację prawną dotychczasowej spółki cywilnej stanowi znaczące ułatwienie na drodze do zmiany formy prawnej prowadzonej działalności, co ma szczególną doniosłość w przypadku aktywności gospodarczej o znaczących rozmiarach.
Podsumowując, powyższe przemyślenia jednoznacznie wskazują, że przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej powinni poważnie zastanowić się nad przekształceniem swej spółki w spółkę komandytową, której komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Przekształcenie to może okazać się wygodnym, nieskomplikowanym i korzystnym podatkowo sposobem na ograniczenie ryzyka związanego z prowadzoną działalnością, przy zachowaniu nad nią pełnej kontroli.