Od 1 stycznia 2025 roku największe firmy w Polsce – te, których roczny przychód przekroczył 50 mln euro lub należące do podatkowych grup kapitałowych (PGK) – muszą dostosować się do nowego obowiązku raportowania w formie Jednolitego Pliku Kontrolnego CIT (JPK-CIT). Wymóg ten wprowadza rewolucję w księgowości, wymuszając przejście na elektroniczne księgi rachunkowe i szczegółowe raportowanie danych do urzędów skarbowych. Jest to element szerszej strategii cyfryzacji rozliczeń podatkowych w Polsce, mającej na celu zwiększenie transparentności i skuteczności kontroli podatkowych. Co to oznacza dla firm? Nowe wyzwania administracyjne i techniczne, ale również nowy standard raportowania, do którego należy się odpowiednio przygotować.
Kogo dotyczy nowy obowiązek?
JPK-CIT obejmuje dwie główne grupy podatników:
Podmioty z przychodem powyżej 50 mln euro – próg ustala się na podstawie danych za poprzedni rok podatkowy, przeliczając euro na złote według kursu NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedniego roku.
Podatkowe grupy kapitałowe – nawet jeśli ich przychody nie przekraczają 50 mln euro, obowiązek dotyczy ich automatycznie.
W kolejnych latach zakres rozszerzy się: od 2026 roku obejmie firmy składające JPK VAT, a od 2027 roku – wszystkich podatników CIT.
Jakie dane trzeba raportować?
Nowy system wymaga przesyłania dwóch typów plików:
JPK_KR_PD – obejmującego dane z ksiąg rachunkowych oraz elementy związane z rozliczeniem podatku dochodowego (zestawienia obrotów i sald z dodatkowymi znacznikami kont, informacje o przychodach i kosztach itp.).
JPK_ŚT_KR (oznaczany też jako JPK_ST) – zawierającego ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, wraz z danymi o ich amortyzacji, nabyciu, wytworzeniu, zbyciu lub likwidacji.
Kluczowe jest oznaczanie kont księgowych pod kątem zgodności z wymogami podatkowymi. Błędy w tym zakresie mogą prowadzić do kontroli lub korekt.
Ustawowe wymogi JPK-CIT idą w parze z rozporządzeniem Ministra Finansów z 16 sierpnia 2024 r., które precyzuje zakres dodatkowych danych wymaganych w elektronicznych księgach. Między innymi, przedsiębiorcy będą musieli uzupełnić swoje księgi o takie informacje jak: identyfikatory podatkowe kontrahentów (NIP), numery faktur w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF), specjalne znaczniki kont księgowych (dotyczące m.in. banków, ubezpieczycieli i innych wyszczególnionych podmiotów) oraz dane o środkach trwałych (np. daty nabycia i likwidacji) czy różnice między wynikiem bilansowym a podatkowym. Część z tych danych będzie wymagana od razu od 2025 r. (np. znaczniki kont), a kolejne – jak NIP kontrahenta czy identyfikatory faktur – dopiero od 2026 r., co ma ułatwić firmom stopniowe dostosowanie się do nowych zasad.
Konsekwencje niedostosowania się do JPK-CIT
Brak spełnienia obowiązków związanych z JPK-CIT może skutkować poważnymi konsekwencjami finansowymi i operacyjnymi. Przede wszystkim grożą kary karno-skarbowe – za niezłożenie pliku, błędy formalne lub niekompletność można otrzymać mandat lub grzywnę, sięgającą nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. W przypadku poważniejszych naruszeń, grzywny mogą wynosić setki tysięcy złotych, a odpowiedzialność mogą ponieść również członkowie zarządu.
Nieprzekazanie JPK-CIT lub błędy w plikach mogą skutkować oszacowaniem podstawy opodatkowania przez urząd skarbowy. Dodatkowo firmy tracą wiarygodność i mogą zostać objęte częstszymi kontrolami skarbowymi, co oznacza wzmożony nadzór i potencjalne korekty.
Obowiązek korekty błędnych danych w ciągu 14 dni od wykrycia oznacza dodatkowe obciążenie dla działów finansowych. Firmy narażają się też na utratę reputacji, co może wpłynąć na relacje z kontrahentami, bankami i inwestorami. Dlatego warto zapewnić zgodność i kompletność danych już od pierwszego raportu.
JPK-CIT to nie tylko nowy obowiązek, ale także szansa na optymalizację procesów księgowych. Firmy powinny traktować wdrożenie jako element cyfrowej transformacji, inwestując w oprogramowanie i szkolenia. Dla tych, które nie zaczęły jeszcze przygotowań, kluczowy jest termin 31 marca 2026 roku – pierwszy raport za 2025 rok musi być złożony właśnie wtedy.